ධනුෂ්ක සිල්වා
2006 සහ 2015 අතර කාලය තුළ මාධ්‍යවේදීන් සහ මාධ්‍ය ආයතන මුහුණ දුන් අනතුරුදායක තත්ත්වය හෙළිදරව් කරමින් ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් ආන්දෝලනාත්මක වාර්තාවක් නිකුත් කර තිබේ. තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය මත පදනම් වූ අයදුම්පතක් වෙනුවෙන් කතානායක කාර්යාලය විසින් ලබාදෙන ලද විස්තර අනුව, මෑත ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට, තර්ජනයට ලක්වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ නම් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කෙරිණි.
2016 නොවැම්බර් 19 දිනැති පාර්ලිමේන්තු හැන්සාඩ් වාර්තාවෙහි මෙම හෙළිදරව් කිරීමට අදාළ තොරතුරු සඳහන් වන අතර, ජනමාධ්‍ය කාර්යයේදී රාජ්‍ය සහ රාජ්‍ය නොවන දෙඅංශයෙන්ම තර්ජනයට ලක් වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ දුක්ඛිත තත්ත්වය පිළිබඳව එහිදී සාකච්ඡාවට ලක් කෙරිණි. බලය ඉදිරියේ සත්‍යය කතා කිරීමට නිර්භීත වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ ඉරණම සම්බන්ධයෙන් විනිවිදභාවය සහ වගවීම අපේක්ෂා කරමින් කතුවරයා විසින් අදාළ තොරතුරු ඉදිරිපත් කරන ලදි.
තොරතුරු දැනගැනීමේ ඉල්ලීම මගින්, පහත දැක්වෙන ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු අපේක්ෂා කෙරිණි.
1. 2006-2015 කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ ඝාතනයට ලක් වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ නම් ලැයිස්තුව හෙළි කරන්න.
2. 2006-2015 කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ අතුරුදන් වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ නම් හෙළි කරන්න.
3. 2006-2015 කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාව තුළ ශාරීරික පහරදීම්වලට ලක් වූ මාධ්‍යවේදීන්ගේ නම් හෙළි කරන්න.
4. ශ්‍රී ලංකාවේ 2006-2015 කාලය තුළ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන බලධාරීන් විසින් අත්අඩංගුවට ගත් මාධ්‍යවේදීන්ගේ නම් හෙළි කරන්න.
5. 2006-2015 කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රහාරයට ලක්වූ මාධ්‍ය ආයතන මොනවාද සහ වැරදිකරුවන්ට එරෙහිව ගෙන ඇති නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද?
ඝාතන 13ක්, ප්‍රචණ්ඩක්‍රියා 87ක්
තොරතුරු ඉල්ලීමට ලැබුණු ප්‍රතිචාර අනුව, අදාළ කාලසීමාව තුළ ඉලක්ක ඝාතනවලට ගොදුරු වූ මාධ්‍යවේදීන් සංඛ්‍යාව 13 දෙනෙකි. එම ඝාතන 13 සම්බන්ධයෙන් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ආරම්භ කර ඇතත්, සැකකරුවන් අවස්ථා තුනකදී හඳුනා නොගැනීම නිසා වැරදිකරුවන්ට දඬුවම් කිරීම ඇණහිට ඇති අතර, වින්දිත ජනමාධ්‍යවේදීන් වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉටු වී නැත.
2010 ජනවාරි 24 වැනි දින සිදු වූ මාධ්‍යවේදී ප්‍රදීප් රන්ජන් බණ්ඩාරගේ අතුරුදහන් වීම සම්බන්ධයෙන් පිළිතුරු නැති ප්‍රශ්න සහ නොවිසඳුණු දුක්ගැනවිලි ඉතිරි රැසක් ඉතිරි වී තිබේ. ඔහුගේ අතුරුදහන් වීම සත්‍යය සොයා යාමේ ඇති අවදානම් පිළිබඳ සිහිපත් කිරීමකි. එහිදී මාධ්‍යවේදීහු බොහෝ විට අතිශය අවදානම් පරිසරයන් තුළ, ඔවුන්ගේ ජීවිත සහ නිදහස සම්බන්ධ තර්ජනවලට මුහුණ දෙති.
මෙම කලබලකාරී කාලපරිච්ඡේදය තුළ විවිධ ආකාරයේ ප්‍රචණ්ඩත්වයන්ට මුහුණ දුන් පුද්ගලයන් සංඛ්‍යාව 87දෙනෙකි. පුදුම සහගත ලෙස මාධ්‍යවේදීන් මුහුණ දෙන තවත් දරුණු යථාර්ථයක් වන්නේ භෞතික පහරදීම් ය. මෙම ප්‍රහාරයන් මගින් ශාරීරික හානි සිදු කරනවා පමණක් නොව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අත්තිවාරම යටපත් කරමින් විසම්මුතිය නිශ්ශබ්ද කිරීම සහ තොරතුරු නිදහසේ ගලායාම අවහිර කිරීම ද අරමුණු කරයි.
මාධ්‍ය ආයතන 4කට ප්‍රහාර
එපමණක් නොව, ප්‍රමුඛ මාධ්‍ය ආයතන හතරක් වන ලංකා ඊ නිවුස්, සිරස, ඩේලි මිරර් සහ සියත යන මාධ්‍ය ආයතන ඉලක්ක කර ප්‍රහාර එල්ල කිරීම පිළිබඳව ද මෙම තොරතුරු ඉල්ලීම ඔස්සේ අනාවරණය විය. කෙසේ වෙතත්, ව්‍යාකූලත්වය මධ්‍යයේ, මෙම ප්‍රහාරවල අපරාධකරුවන්ට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගෙන තිබේ. එම තත්ත්වය අර්බුදය මැද්දේ වගවීමේ ස්වරූපයක් සනිටුහන් කරමින් බලාපොරොත්තුවක් මතු කරයි.
තොරතුරු අයිතිවාසිකම් මත ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම ඉල්ලීම හරහා සිදුකරන ලද සොයාගැනීම් ශ්‍රී ලංකාවේ මාධ්‍යවේදීන්ගේ අයිතිවාසිකම් සහ ආරක්ෂාව සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා පුළුල් ප්‍රතිසංස්කරණයක හදිසි අවශ්‍යතාව අවධාරණය කරයි. පවතින දණ්ඩමුක්තියේ සංස්කෘතියට පිළියම් යෙදීමට සහ මාධ්‍යවේදීන්ට එරෙහි අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම සහතික කිරීමට රජය ක්‍රියාකාරී පියවර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. රාජකාරියේදී තර්ජනවලට සහ හිරිහැරවලට මුහුණ දෙන මාධ්‍යවේදීන්ට ප්‍රමාණවත් ආරක්ෂාවක් සහ ආධාරක යාන්ත්‍රණයක් සැපයීමේ උත්සාහයන් තීව්‍ර කළ යුතුය.
කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ග අවශ්‍යයි
මාධ්‍ය නිදහසේ මූලධර්ම ආරක්ෂා කිරීම සහ පළිගැනීම් හෝ වාරණය පිළිබඳ බියෙන් තොරව මාධ්‍ය ආයතන බාධාවකින් තොරව ක්‍රියාත්මක වීම සහතික කිරීම හදිසි අවශ්‍යතාවයකි. මාධ්‍යවේදීන්ගේ අයිතීන් සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා ශක්තිමත් නීතිමය රාමුවක් ස්ථාපිත කළ යුතු අතර, පුවත්පත්වලට එල්ල කරන ප්‍රහාර හරහා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මූලික කුලුනු පුපුරුවා හැරීමට උත්සාහ කරන්නන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීමට දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇත. තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ ඉල්ලීම මගින් ඉදිරිපත් කරන ලද හෙළිදරව් කිරීම් සමඟ පොරබදමින් සිටින විට, සත්‍යය හඹා යාමේදී මාධ්‍යවේදීන් කළ කැපකිරීම් අමතක නොකළ යුතුය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මූලධර්ම ආරක්ෂා කිරීමට ඔවුන් දක්වන නොසැලෙන කැපවීම, අඳුර පවතින කාලවලදී බලාපොරොත්තුවේ පහනක් ලෙස සේවය කරන අතර, මාධ්‍ය නිදහසේ සහ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතියේ පරිශුද්ධභාවය ආරක්ෂා කිරීමට අප සැම පොළඹවයි.