– ධනුෂ්ක සිල්වා
අධ්‍යාපන ආයතනවල නවකවදය සහ වෙනත් ආකාරයේ ප්‍රචණ්ඩත්වය දිගු කලක් තිස්සේ ගෝලීය වශයෙන් හෙළා දැක තිබේ. එමගින් වින්දිතයින්ට ඇති කරන මානසික හා ශාරීරික හානිය එයට හේතුවයි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ, එවැනි ක්‍රියා සදාචාරාත්මකව හෙළා දැක තිබෙනවා පමණක් නොව, 1998 අංක 20 දරන අධ්‍යාපන ආයතනවල නවකවදය සහ වෙනත් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා තහනම් කිරීමේ පනත මගින් තහනම් කර ඇත.
අධ්‍යාපනික පරිසරයන් තුළ ඕනෑම ආකාරයක හිරිහැරයකට හෝ ප්‍රචණ්ඩත්වයකට එරෙහිව සිසුන් ආරක්ෂා කරන නීතිමය පලිහක් ලෙස මෙම පනත ක්‍රියා කරයි.
අධ්‍යාපන ආයතනයක් තුළ හෝ ඉන් පිටත නවක වධයට සම්බන්ධ හෝ නවකවදයට පහසුකම් සපයන ඕනෑම පුද්ගලයකු දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදක් සිදු කරන බව පනතේ 2(1) වගන්තියේ පැහැදිලිව සඳහන් වේ. පනත මගින් එම වැරදි සම්බන්ධයෙන් වසර දෙකක් දක්වා සිරදඬුවම් ඇතුළු දැඩි දඬුවම් නියම කරයි. වැදගත් වන්නේ, මෙම වැරදි ඇප දිය නොහැකි ඒවා වන අතර, එය නවකවද ක්‍රියාවන්හි බරපතළකම නීතිය හමුවේ පිළිබිඹු කරයි.
තවද, එවැනි හැසිරීම්වල නියැලීම පෞද්ගලික නිදහස සහ ආරක්ෂාව සඳහා ඇති අයිතිය සහතික කරන 1978 ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මූලික අයිතිවාසිකම් බරපතළ ලෙස උල්ලංඝනය කිරීමක් ලෙස සැලකේ.
ගෙම්බා කැන්ටිමේ සිදුවීම
මෙම ශක්තිමත් නීතිමය රැකවරණය තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකාව පුරා අධ්‍යාපන ආයතනවල නවකවදය සහ ප්‍රචණ්ඩක්‍රියා දිගටම සිදු වෙමින් පවතී. මෙරට කීර්තිමත්ම විශ්වවිද්‍යාලයක් ලෙස සැලකෙන පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය තුළද එවැනි සිදුවීම් වාර්තා වේ. 2022 සැප්තැම්බර් 14 වැනි දින ශාස්ත්‍ර පීඨය තුළ ඇති ‘ගෙම්බා’ නමින් හැඳින්වෙන ආපනශාලා පරිශ්‍රයේ එවැනි බරපතළ සිදුවීමක් විය. සවස 3.00ට පමණ ආහාර වේලක් භුක්ති විඳිමින් සිටි සිසුන් පිරිසකට උපාධි අපේක්ෂකයින් පිරිසක් අමානුෂික ලෙස පහර දී ඇත. ප්‍රහාරය වාචික අපයෝජනයේ සිට කායික ප්‍රචණ්ඩත්වය දක්වා වර්ධනය වූ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තුවාල ලැබූ වින්දිතයින් හතර දෙනෙකු රෝහල් ගත කරන ලදි.
මෙම සිදුවීම භයානක වුවද එය හුදකලා සිදුවීමක් නොවේ. නීතීඥ මාධව ඊරියගම සහ පසුව මෙම ලියුම්කරු විසින් ගොනු කරන ලද තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය මත පදනම් වූ අයදුම්පත් හරහා ලබාගත් තොරතුරු පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ශාස්ත්‍ර පීඨයේ පවතින කරදරකාරී ප්‍රචණ්ඩක්‍රියා රටාවක් හෙළි කරයි.
2017 වසරේ සිට නවක වධය සම්බන්ධ සිද්ධීන් හතරක් නිල වශයෙන් වාර්තා වී ඇති අතර ඉන් දෙකක් ‘ගෙම්බා’ ආපන ශාලාවේදී සිදුවී ඇත. මෙම ප්‍රවණතාව මණ්ඩපය තුළ ගැඹුරු, පද්ධතිමය ගැටලුවක් වෙත අවධානය යොමු කරන අතර හදිසි අවධානයක් අවශ්‍ය වේ.
2022 සැප්තැම්බර් ප්‍රහාරයට සෘජුවම සම්බන්ධ වූ සිසුන් 11දෙනෙකු හඳුනාගෙන, ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් විශ්වවිද්‍යාල පරිපාලනය කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ගයක් ගනිමින් මෙම සිසුන් විශ්වවිද්‍යාල කටයුතුවලට සහභාගි වීම අත්හිටුවා ඇත. මෙම ප්‍රතිචාරය අවශ්‍ය එකකි. එහෙත්, මෙම සිදුවීම විශ්වවිද්‍යාලයේ වැළැක්වීමේ පියවරවල ඵලදායීතාව සහ එවැනි ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවන් සිදුවීමට ඉඩ සලසන සමස්ත විශ්වවිද්‍යාල සංස්කෘතිය පිළිබඳ ප්‍රශ්න මතු කරයි.
අභ්‍යන්තර පරීක්ෂණය
මෙම සිද්ධියෙන් අනතුරුව ශාස්ත්‍ර පීඨය විසින් සිදු කරන ලද අභ්‍යන්තර පරීක්ෂණය වගවීම තහවුරු කිරීමේ තීරණාත්මක පියවරක් විය. විමර්ශනයේදී වගකිවයුත්තන් හඳුනාගෙන විනය පියවර ගැනීමට අවශ්‍ය තොරතුරු පරිපාලනයට ලබා දෙන ලදි. කෙසේ වෙතත්, විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රජාව තුළ විශ්වාසය පවත්වා ගැනීම සඳහා විමර්ශන ක්‍රියාවලිය සහ ඊට සම්බන්ධ පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් විනිවිදභාවය ඉතා වැදගත් වේ. යුක්තිය ඉටු කිරීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන විවෘත හා සාධාරණ විමර්ශන ක්‍රියාවලියකදී විමර්ශන සාමාජිකයින්ගේ අනන්‍යතා හෙළිදරව් කිරීම වැදගත් වේ.
ශිෂ්‍යභාවය අත්හිටුවීම් වැනි විනය ක්‍රියාමාර්ග ඉතා වැදගත් වන අතර, ඒවා ප්‍රතික්‍රියාශීලී පියවරයන් වේ. විශ්වවිද්‍යාල තුළ නවකවදය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය ඵලදායි ලෙස විසඳීම සඳහා, ක්‍රියාශීලී පියවර ගත යුතුය. සිසුන්ගේ හැසිරීම සහ නවකවදයට එරෙහි වඩාත් ශක්තිමත් වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කළ යුතු අතර විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ පුළුල් සමාලෝචනයක් අවශ්‍ය වේ. නවකවදයේ හානිකර බලපෑම් සහ එහි නියැලෙන්නන්ට ඇති නීතිමය ප්‍රතිවිපාක පිළිබඳව අවධානය යොමු කරන දැනුවත් කිරීමේ ව්‍යාපාර ද අත්‍යවශ්‍ය වේ.
අහිංසාවාදී සංස්කෘතියක්
තවද, පළිගැනීම්වලට බිය නොවී, නවකවදය පිළිබඳ සිද්ධීන් වාර්තා කිරීමට ආරක්ෂිත යැයි සිසුන්ට හැඟෙන පරිසරයක් විශ්වවිද්‍යාලය විසින් ගොඩනැගිය යුතුය. ඒ සඳහා ශක්තිමත් ආයතනික සහයෝගයක් පමණක් නොව ගෞරවය හා අවිහිංසාවාදී සංස්කෘතියක් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ශිෂ්‍ය නායකයින් සහ සංවිධානවල මැදිහත්වීම ද අවශ්‍ය වේ. නවකවදයේ මානසික බලපෑම ආමන්ත්‍රණය කිරීමේදී සම වයසේ මිතුරන්ගේ උපදේශන වැඩසටහන් සහ වින්දිතයන් සඳහා උපකාරක පද්ධති ද සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සිදුවීම් ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාලවල ප්‍රචණ්ඩත්වය තුරන් කිරීමේ දැනට පවතින අභියෝග පිළිබඳ සංකේතාත්මක සිහිපත් කිරීමකි. නීතිය විසින් සිසුන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා රාමුවක් සපයයි. එහෙත්, මෙම නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ ආරක්ෂිත, ආධාරක අධ්‍යාපන පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා සාමූහික උත්සාහයක් අවශ්‍ය වේ. විශ්වවිද්‍යාල නවකවදය පිළිබඳ සිදුවීම්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීම පමණක් නොව ඒවා වැළැක්වීමටද නොපසුබස්නා ධෛර්යයෙන් වැඩ කළ යුතුය.